حمله روسیه به اوکراین مانند حملۀ ائتلاف عربستان به یمن نقض آشکار مقررات بین المللی، نقض ارزشهای اخلاق جهانی و جنایت علیه بشریت است. این تجاوزها نشان میدهد که، بهرغم ادعاهای حقوق بشری و اظهار روشنفکری سیاستمداران، جهان مدرن تا رسیدن به ارزشهای اخلاقی جهانشمول فاصله بسیار دارد و این زور، زر، و تزویر است که واقعیت جهان ما را شکل میدهد. اگر مفاهیم حقوقی و پیمانهای سیاسی تدوین شده به دست جامعۀ مدنی جوامع پیشرفته، یعنی متفکران، به خصوص فیلسوفان و حقوقدانان و عالمان علوم سیاسی، ارزشی میداشت، امروز تانکهای ارتش روسیه و هواپیماهای ائتلاف سعودی به خاک همسایه خود تجاوز نمیکردند. اما نکته مهم این جاست که مفاهیم اخلاق جهانی در محدودۀ ذهن عالمان، کتابها، و پایگاههای خبری میمانند و غالب سیاستمداران به پشتیبانی مافیای اقتصادی از این مفاهیم فقط در حد شعار (سوء) استفاده میکنند و اجرای این مفاهیم ارزشی را به تأخیر میاندازند یا به فراموشی میسپارند.
در فضای سیاسی و خبری ایران و برخی کشورهای عربی، سیاستمداران عامدانه فعالیتهای جامعۀ مدنی غربی در تدوین و تحقق ارزشها و مفاهیم اخلاق جهانی و حقوق بشر را با فعالیتهای جامعۀ سیاسی و نظامی غربی یکی میگیرند و هر دو جامعه یا طبقه را محکوم میکنند. اما در همۀ جوامع تفاوت، و غالبا مقابله، دو جامعۀ مدنی و سیاسی آشکار است و این برخی رسانهها هستند که برای فریب دادن مخاطبان این دو را به هم میآمیزند. طرح و اجرای حقوق بشر در همه جوامع خواست جامعۀ مدنی است و مانع شدن از تحقق این خواست کار جامعۀ سیاسی است.
بحران اوکراین ثابت کرد که دنیای ما پر از نژاد پرستی و ریا کاری است و سیاستمداران غربی (نه متفکران و جامعۀ مدنی غربی و مردم عادی) و رسانههای وابسته به آنها که همواره از برابری و رفتار انسانی سخن میگویند بیش از همه نژاد پرستاند. در این بحران آنها نمیگویند مردم اوکراین بهتر است در کشورشان بمانند و بجنگند، چرا که امکان پذیرش پناهجو در اروپا وجود ندارد، بلکه بر اساس مقررات بین المللی و کنوانسیونهای جهانی در خصوص پناهندگان کم و بیش رفتار میکنند. اما همین رفتار دربارۀ جنگ زدگان سوری، عراقی و افغانی کمتر دیده شد. البته مقاومت و ایستادگی مردم همۀ مناطق تحت ستم در برابر تجاوز ارزشی است متعلق به اخلاق جهانی، خواه در اوکراین باشد خواه در یمن و سوریه.
جامعه جهانی زمان زیادی ظاهرا لازم دارد تا از انواع اندیشههای ناسیونالیستی و ایدئولوژیکی جدا شود و جهانی و فراگیر بیاندیشد و صلح را برای همه بخواهد. تحقق چنین شرایطی دشمنان زیادی دارد از جمله این دشمنان صاحبان کارخانه های اسلحه سازیاند که همواره به وجود بحرانها نیازمند هستند.
بحران اوکراین عرصۀ نمایش دوگانه اندیشی است. وقتی ارتش اسرائیل به مرزهای لبنان و سوریه تجاوز میکند، یا ائتلاف عربستان شهروندان یمنی را بمباران میکند جامعه سیاسی غربی شامل نهادهای امنیتی و نظامی نگران نقض مقررات بین المللی نمیشوند یا سکوت میکنند یا، حالت بدتر، طرف متجاوز را میگیرند گویا مرز لبنان و سوریه و یمن مرز نیست و فقط مرز اوکراین است که باید محترم شمرده شود. اگر یک دهم محدودیت ها و تحریمهایی را که علیه روسیه متجاوز در همین چند روز اعمال کردند، در طول این سال ها علیه متجاوزان سعودی و اسرائیلی روا داشته بودند، اکنون جهان شاهد صلح بیشتری میبود. مقررات صلح بین الملل و منع گسترش سلاحهای هستهای باید در حق اسرائیل، عربستان و روسیه متجاوز به یکسان اجرا شود. دامن ورزش و زندگی روزمره مردم نباید به سیاستهای دلبخواهی سیاستمداران آلوده شود.
متأسفیم که صلح جهانی بیش از هر وقت دیگری در خطر جدی قرار گرفته است و باید هر کس هر مقدار از دستش ساخته است برای حفظ صلح و دوری از جنگ در همه کره زمین بکوشد. رقابت تسلیحاتی چیزی جز ضرر برای مردم همه کشورها در بر ندارد.