به مناسبت اعطای نخستین جایزه “دکتر محمد قریب” به “دکتر آهنگ کوثر”
نویسنده: ابراهیم جعفری
در روز اول بهمن ماه سال ۱۴۰۰ از سوی انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فناوری، جایزه «استاد دکتر محمد قریب»، به ۱۰ نفر از سرآمدان اخلاق در علوم و فناوری اهدا گردید. در این مراسم دکتر مصطفی معین رئیس شورای علمی جایزه دکتر قریب طی سخنانی به موارد زیر اشاره کرد:
?رابطه سه‌گانه علم، اخلاق و مسئولیت اجتماعی، رابطه‌ای سرشتی و تکمیل کننده یکدیگر است. علم یک پدیده اجتماعی است که هدفش کشف مجهولات، نیل به حقیقت و خیر عمومی است. اخلاق نیز چراغ راه و راهنمای انسان و جامعه در همه ابعاد زندگی می باشد. اخلاق در علم، در ارتباط با خیر عامه است؛ یعنی تأمین سلامت، امنیت، آزادی‌های بنیادین در جامعه، رفع فقر و نابرابری و تبعیض، توسعه و پیشرفت و ایجاد عدالت اجتماعی.
?نقش و رسالت دیگر اخلاق در علم، پیشگیری از سوء‌استفاده از علم بر ضد انسان بیشتر در عصر جهانی شدن است. از نگاه اخلاقی و جهانی، میزان آگاهی و دانش فرد، رابطه مستقیمی با مسئولیت و پاسخگویی او دارد. یک فرد دانشمند و متعهد در قبال محیط اجتماعی خود مسئولیتی مضاعف دارد. با همین رویکرد در کنگره جهانی ۱۹۹۹ بوداپست که توسط یونسکو برگزار شده بود، گنجاندن واژه «دانشمند مسئول» در اسناد و مدارک کنگره توسط جمهوری اسلامی ایران مطرح شد .
✅ نام شادروان دکتر محمد قریب به عنوان پزشکی مسأله‌شناس، مردم‌مدار، وارسته، شجاع، وطن‌خواه و با ایمان با مفهوم «دانشمند اخلاقی» قرین و همنشین است. او مدام در پی حقیقت رفت و همواره در دانشگاه مدافع حقوق ملت و پاسدار منافع ملی بود.
? او یک مصلح اجتماعی هم بود. از حقوق ملت جانانه دفاع نموده و ظلم‌ستیزی می‌کرد که نمونه آن در اعتراض به قرارداد استعماری کنسرسیوم نفت در تاریخ ثبت شده است.
?استاد قریب در عین حال یک ادیب و هنرمند بود. او بر بالین کودکی که براثر سوء‌تغذیه نابینا شده بود، اشک می‌ریخت. احساسات لطیف انسانی داشت و در عین حال می‌توانست به بیماران و خانواده آنان آرامش و امید بدهد.
✅ در بیانیه نخستین دوره جایزه دکتر قریب آمده است:
?« سرمشق‌های اخلاقی » که با جامعیت علمی و وسعت دامنه تأثیر خود در جامعه بخشی از سرمایه نمادین این سرزمین اند، نقش‌آفرینان این صحنه‌اند که باید از داشته‌های آنان آموخت و بهره برد.
? باید از گذشته آموخت، امروز را از یاد نبرد و به فردا بیشتر اندیشید . پس بهتر آن که به بازشناسی و بازآفرینی سرمشق‌های موفق و تأثیرگذار در حوزه‌های اخلاق و علم اهتمام ورزید و به آن اعتبار، به تعمیم و تعمیق بینش‌ها، ارزش‌ها وکنش‌های اخلاقی در جامعه علمی پرداخت. این اقدام به یقین می تواند برای سرمشق گرفتن کنشگران جوان عرصه علم که چشم امید ملک و ملت به آنان می باشد، راهگشا و کارساز باشد.
✳️ ایران امروز نیازمند یک جامعه اخلاقی است و جامعه اخلاقی بر انسان اخلاقی، نهادهای اخلاقی و ساختارهای اخلاقی استوار است
✅ یکی از سرآمدان اخلاقی این مرز و بوم در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی جناب آقای دکتر سید آهنگ کوثر است که همراه با ۹ نفر از برجستگان علمی کشور موفق به دریافت جایزه دکتر محمد قریب گردید.
? دکتر کوثر معتقد است در ایران بیش از ۱۴ میلیون هکتار زمین‌های بسیار مناسب برای آبخوان داری وجود دارد. دست کم ۴ میلیون هکتار از دیمزارهای ما می‌توانند از آبیاری سیلابی همزمان با تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها بهره برند. در زیر ۴۰ میلیون هکتار، یک چهارم سطح خشکی ایران، جای خالی برای انباشتن ۵۰۰۰ کیلومتر مکعب؛ یعنی تمام بارندگی میانگین ۱۱ سال ایران جا داریم. ارزش فضای خالی آبرفت های ما بر اساس دلار آمریکایی سال ۱۳۹۴ افزون بر ۱۲ تریلیون است .
? از این رو برای مقابله با خشکسالی، فرهنگ آبخوان داری باید در ایران نهادینه شود . با این اقدام می توان آب رفته به جوی را بازگرداند. از یاد نبریم که سی هزار کاریز متروکه داریم که بنای آن ها بر پایه ارزش دلار آمریکایی سال ۱۳۹۴، بالغ بر ۵۰ میلیارد می گردد .
✅ خرسندیم که دکتر کوثر به عنوان یک “دانشمند مسئول“، پس از سال ها مجاهدت علمی که با صبر و بردباری فراوان همراه بود، با بیابانی خشک در منطقه گریبایگان فسا آنچنان مانوس گشت که توانست سیل ” ظاهراً بلا و مصیبت ” را با پخش روی آبرفت‌های درشت دانه در ریگزارها، به آرامشی حیات بخش در جهت احیاء اکوسیستم و تنوع زیستی و … فراخواند و بارقه امیدی برای نسل حال و آینده در جهت مبارزه با خشکسالی به وجود آورد .
✅ خوشبختانه مدلی را که دکتر کوثر با نام آبخوان داری طراحی کرد، در نقاط مختلف کشور اجرا گردید و مورد اقبال برخی از محافل علمی جهانی قرار گرفت.
? با عرض تبریک به این دانشمند مسئول، سلامتی، طول عمر و توفیق روزافزون شان را از خداوند متعال مسئلت می نماییم.